مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 مرداد 1402
چکیده
در قرن معاصر؛ نیازها و شرایط سیاسی- اجتماعی ایران موجب شد با تأثیرپذیری از افکار جمال‌الدین اسدآبادی، جریانی به نام"قرآنیان شیعه" در ایران شکل گیرد که بارزترین مشخصه‌ی آنان، کنار نهادن سنت است. موضوع قرآنیون شیعی کمتر مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است، مطالعه آثار آنان نشان می‌دهد جایگاه سنت در دیدگاه آنان با سایر قرآنیون ...
بیشتر
در قرن معاصر؛ نیازها و شرایط سیاسی- اجتماعی ایران موجب شد با تأثیرپذیری از افکار جمال‌الدین اسدآبادی، جریانی به نام"قرآنیان شیعه" در ایران شکل گیرد که بارزترین مشخصه‌ی آنان، کنار نهادن سنت است. موضوع قرآنیون شیعی کمتر مورد توجه پژوهش‌گران قرار گرفته است، مطالعه آثار آنان نشان می‌دهد جایگاه سنت در دیدگاه آنان با سایر قرآنیون متفاوت است. از آنجا که خوانش‌های نو و رویکردهای تأمل برانگیزی که از تفکر قرآن منهای سنت ناشی می-شود، حواشی بسیار به همراه دارد، شایسته آمد در فضای علمی و به دور از هرگونه اتهام و سوگیری، دیدگاه قرآنیون اهل سنت و قرآنیون شیعی نسبت به سنت، مورد بررسی قرار گیرد. در این نوشتار که مطالب آن فارق از ارزیابی آراء قرآنیون، با تتبع در آثارشان به روش کتابخانه‌ای تهیه شده است، ابتدا ادله‌ی مشترک و خاص هر دو جریان قرآنیون اهل سنت شیعی در فروکاست نقش سنت جمع آوری و دسته‌بندی شده و سپس عملکرد و پایبندی به ادله مطرح از سوی قرآنیون شیعی در مواجهه با سنت مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد کمیّت و کیفیّت ادله آنان با یکدیگر فاصله بسیار دارد، بسیاری از ادله مطرح شده از سوی قرآنیون اهل سنت، از نظر قرآنیون شیعی مردود است چرا که با باور‌های بنیادین شیعی تعارض دارد. ادله قرآنیون شیعی بیشتر متوجه پالایش سنت و محوریت قرآن با انگیزه دفاع از دین است و هرگز موجب کنار نهادن سنت، حتی در اظهارات قرآنیون شیعی نشده است، لذا نمی‌توان به صرف قرآنی خواندن آنان، دیدگاهشان را به سنت انکاری تلقی کرد.